αεροπός

I

Μυθολογικό πρόσωπο. Απόγονος του Τημένου, που ανήκε στο γένος των Ηρακλειδών, και αδελφός του Περδίκκα, ιδρυτή της μακεδονικής δυναστείας. Μαζί με τον Περδίκκα κι έναν τρίτο αδελφό, τον Γαυάνη, ο Α. είχε καταφύγει στη Λέβαια της Μακεδονίας από το Άργος, όπου οι τρεις αδελφοί ήταν βοσκοί στην υπηρεσία του βασιλιά του τόπου. Η γυναίκα του βασιλιά, που έψηνε μόνη της το ψωμί του σπιτιού, παρατήρησε πως το ψωμί του Περδίκκα γινόταν πάντα διπλάσιο από των άλλων και το είπε στον βασιλιά, που φοβήθηκε και αποφάσισε να διώξει τους αδελφούς. Εκείνοι του ζήτησαν τους μισθούς τους, αλλά ο βασιλιάς τους έδειξε τον ήλιο που έμπαινε από την τρύπα της καπνοδόχου. O Περδίκκας δέχτηκε την πληρωμή, και χάραξε με το μαχαίρι του έναν κύκλο στο έδαφος, γύρω από τον ήλιο. O βασιλιάς ταράχτηκε και έστειλε ιππείς να σκοτώσουν τους τρεις βοσκούς. Τη στιγμή όμως που τους πλησίαζαν, τα νερά ενός ποταμού ανέβηκαν κι o Α. με τους αδελφούς του σώθηκαν. O Περδίκκας έγινε αργότερα o ιδρυτής της ισχυρής μακεδονικής δυναστείας (Ηρόδοτος Η’ 137).

II

Όνομα ιστορικών προσώπων.

1. Α. Α’ (6ος αι. π.Χ.). Γιος του Φιλίππου A’ της Μακεδονίας. Τον διαδέχτηκε ανήλικος και βασίλευσε από το 588 έως το 568 π.Χ.

2. Α. B’ (; - 394 π.Χ.). Επίτροπος του Ορέστη, γιου και διαδόχου του βασιλιά της Μακεδονίας Αρχέλαου, που τον σκότωσε και σφετερίστηκε τον θρόνο του. Βασίλευσε έως το 394 π.Χ.

3. Επιφανής στρατηγός του Φιλίππου B’ της Μακεδονίας, που εκδιώχτηκε από τον στρατό γιατί επέδειξε στην ιδιωτική ζωή του διαγωγή ασυμβίβαστη προς το αξίωμά του.

4. Περιπατητικός φιλόσοφος, αστρονόμος και μετεωρολόγος (2ος αι. μ.Χ.). Ασχολήθηκε με τη συστηματική καταγραφή των μέχρι τότε φιλοσοφικών και επιστημονικών Θεωριών. Κύριο έργο του: Περί των αρεσκόντων τοις φιλοσόφοις φυσικών δογμάτων ξυναγωγή.

5. Στρατηγός του Δυτ. Ρωμαϊκού κράτους (5ος αι. μ.Χ.). Νικητής του Αττίλα, σκυθικής καταγωγής. Άκμασε την εποχή του Βαλεντινιανού Γ’, δηλαδή στην έσχατη παρακμή του ρωμαϊκού κράτους. Αφού ανάγκασε την αυτοκράτειρα Πλακιδία, κόρη του Θεοδοσίου του Μεγάλου, να τον δεχτεί ως επίτροπο του Βαλεντινιανού, νίκησε τους Γότθους και, συμμαχώντας με τον ηγεμόνα τους Θεοδώριχο και με τον ηγεμόνα των Φράγκων Μεροβαίο, νίκησε τον Αττίλα το 451 μ.Χ. στα Καταλαυνικά Πεδία της Γαλατίας, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 150.000 Ούννοι. Μετά τον θάνατο του Αττίλα, ο Βαλεντινιανός, που φοβόταν τη δύναμη του Αέτιου, τον κάλεσε στα ανάκτορα και τον σκότωσε (454 μ.Χ.).

* * *

ἀεροπός, ο (Α)

κατά τον Ησύχιο, «κοχλίας».